Witam serdecznie.
Zapraszam do poradnika na temat jak zdiagnozować dlaczego i z czym jest problem z naszym komputerem.
Jeśli Twój komputer się zawiesza, ma trudności z uruchomieniem, pojawia się tzw. ekran śmierci (czyli popularny Blue Screen), resetuje się itp, to wiedz, że nie musisz od razu zawozić go do serwisu! Podpowiem Wam jak samemu zdiagnozować najczęściej występujące usterki i problemy peceta, a ponadto doradzę, jak je naprawić.
Spis treści:
- jakie podzespoły mamy w naszym komputerze?
- sprawdzanie temperatur na podzespołach PC
- diagnozowanie Komputera
- procesor
- pamięć RAM
- dysk twardy
- karta graficzna
- płyta główna i zasilacz
- system windows
Jakie podzespoły mamy w naszym komputerze?
Dość często, gdy bierzemy się za np. podkręcanie pamięci RAM i/lub procesora, to wówczas płyta główna/komputer nie może się włączyć do windowsa. Wówczas należy zresetować ustawienia biosu do fabrycznych. W większości przypadków pomaga wyjęcie baterii od płyty głównej na 9-10 minut.
Na początek powinniśmy w ogóle wiedzieć, jakim sprzętem dysponujemy – co posiadamy wewnątrz naszej “magicznej skrzynki”, która stoi obok naszego biurka. W tym celu powinniśmy posłużyć się następującymi aplikacjami:
Program ten skanuję komputer i wyświetlają dane o wszelkich szczegółach sprzętu, a więc o procesorze, płycie głównej, pamięciach RAM, karcie grafiki, dysku twardym oraz dodatkowych jak karta WIFI czy karta muzyczna.
Tym programem sprawdzimy jaki posiadamy procesor oraz jakie ma szczegółowe parametry pracy. Dodatkowo otrzymujemy informacje o płycie głównej, pamięciach RAM oraz karcie graficznej.
Aplikacja ta pozwala określić posiadaną kartę grafiki oraz jej szczegółowe parametry.
Windows’owy menedżer urządzeń
To narzędzie wbudowane w system windows pozwala sprawdzić, jakie urządzenia są zainstalowane w komputerze, zaktualizować oprogramowanie sterownika urządzenia, sprawdzić poprawność działania sprzętu oraz zmodyfikować jego ustawienia.
Sprawdzanie temperatur na podzespołach PC
Przed przystąpienie, do szczegółowej diagnozy poszczególnych elementów komputera potrzebne nam będą poniższe programy, które pokazują informacje o temperaturze na poszczególnych podzespołach PC. Najlepiej mieć je wszystkie 4 zainstalowane, by porównać ewentualny błąd pomiary odczytów z każdego z nich i wyciągnąć średnią. Jednak od razu powiem, iż wszystkie one pokazują praktycznie to samo – różnica wynosi +/- 1-2 C.
Diagnozowanie Komputera
Generalnie, gdy mamy jakieś dziwne objawy w komputerze, a nie podkręcaliśmy procesora, pamięci RAM i karty graficznej, to najlepiej sprawdzić po kolei każdy podzespół, aby znaleźć co powoduje problem. Tak więc poniżej omówię jak sprawdzić poszczególne podzespoły – tesli jest to możliwe, aby znaleźć winowajcę problemów.
procesor
Bardzo ważną kwestią jest sprawdzenie procesora i jego stabilności w obciążeniu. Procesor bowiem to jeden z najważniejszych komponentów zestawu po zasilaczu i w największym stopniu odpowiada za jego całkowitą wydajność. Niestabilność pracy procesora powoduje różne problemy np. Blue screen, czy zawieszanie się komputera nawet podczas wykonywania mało wymagających prac. W celu jego przetestowania możemy posłużyć się następującymi programami diagnostycznymi.
Jest to program służący do sprawdzenia stabilności procesora. Program wykonuje też testy pamięci Ram oraz karty graficznej. Po jego uruchomieniu wybieramy odpowiedni test (lewa strona lewej kolumny) – test CPU wykonujemy przynajmniej 15 minut – tyle wystarczy, by program wykrył ewentualną niestabilność. W prawej kolumnie program wykonuje wykresy diagnostyczne, bardzo ważna jest temperatura, która nie powinna przekroczyć podczas tego testu 90 C.
Program OCCT obciąża procesor bardziej niż będziemy wstanie obciążyć go podczas normalnego użytkowania np. renderowanie grafiki, czy granie w gry. Dlatego też temperatury jakie osiąga procesor w teście OCCT są wyższe średnio o 5-10 C niż pod maksymalnym obciążeniem na codzień. Gdy program się zawiesi, nastąpi reset komputera lub program pokaże nam jakiś błąd oznacza to, że albo nasz procesor jest niestabilny, albo osiągnął zbyt wysoką temperaturę, albo też zasilacz nie podaje odpowiedniego napięcia.
Jeśli posiadamy markowy zasilacz a wcześniej wykluczyliśmy jego awarię zastanowić się trzeba nad temperaturami. Zbyt wysokie oznaczać mogą problemy z pastą termo-przewodzącą (słabej jakości / wyschniętą / źle nałożoną), chłodzeniem procesora (zbyt słabe / źle zamontowane) lub z kiepską wentylacją całej obudowy. Po zakończeniu pracy program tworzy pliki z wykresami obrazującymi przebieg testów poszczególnych rdzeni oraz całego CPU – jako wynik, z którego również można odczytać błędy.
To kolejny program służący do sprawdzenia stabilności naszego procesora. On z kolei obciąża nasz procek maksymalnie tak, jak będziemy go w stanie obciążyć podczas maksymalnego obciążenia w codziennych zastosowaniach. RealBench nie wymaga instalacji i po jego pobraniu i wypakowaniu na dysk klikamy w ikonkę exe i program nam się otwiera. Wybieramy zakładkę STRESS TEST, zaznaczamy czas trwania testu oraz ile mamy pamięci RAM – należy podać mniejszą wartość pamięci niż ta jaką posiadamy, gdyż jak wybierzemy tyle co mamy, to test nam nie przejdzie i zawiesi komputer. Ni wiem dlaczego tak jest, ale to wina jakiegoś błędu programu. Dla RealBench maksymalna bezpieczna temperatura podczas trwania testu wynosi 85 C.
Jest to rozbudowane narzędzie do diagnostyki i analizy porównawczej poszczególnych elementów w komputerze. Niestety większość jego pełnych funkcji jest dostępna tylko w wersji pełnej programu, którą należy zakupić. W przypadku testu procesora w AIDA, sytuacja z obciążeniem i temperaturami jest taka sama jak dla programu OCCT.
Gdy procesor przejdzie pomyślnie test obciążeniowy w którymś z powyższych programów lub we wszystkich, to na 99% jest z nim wszystko ok.
pamięć RAM
Pamięci komputerowe to rodzaj kostki (kości), służące do przechowywania informacji oraz danych niezbędnych dla systemu operacyjnego oraz programów, aplikacji i gier. Informacje zawarte w pamięci komputera są nieustannie zapisywane, odczytywane, usuwane i dodawane – dzięki czemu komputer działa sprawnie i odpowiednio szybko. Kości RAM ściśle współpracują z procesorem dlatego też mając kości o wyższym taktowaniu, mamy wyższą wydajność i większą szybkość zarówno procesora jak i RAMu.
Aby sprawdzić, czy pamięci w naszym pececie są sprawne musimy posiadać odpowiednie programy diagnostyczne:
Diagnostyka pamięci systemu Windows
W tym celu klikamy na start, a następnie w wyszukiwarce plików wpisujemy MdSched.exe i go uruchamiamy. Wybieramy Uruchom ponownie teraz i sprawdź występowanie problemów gdy chcemy sprawdzić pamięci teraz lub zaplanować sprawdzenie przy następnym włączeniu komputera. Test taki trwa kilka minut w zależności od ilości posiadanych pamięci jak i w w zależności od ich szybkości – im wyżej taktowane pamięci tym test trwa krócej.
Program ten jest bardzo dokładny i dzięki niemu możemy być pewni, ze bo pomyślnym zakończeniu testu nasze pamięci są wolne od problemów. By skorzystać z dobrodziejstw tego programu należy utworzyć boot’owalnego pendrive’a z którego uruchamiamy komputer (uruchamiamy tak, jakby to był system operacyjny). Następnie, po uruchomieniu programu testujemy kości pamięci.
Trzeba pamiętać, że aby otrzymać poprawny i niezafałszowany wynik koniecznie trzeba testować każdą kość pamięci oddzielnie i w różnych bankach (bank pamięci = slot tj. gniazdo na płycie przeznaczone na pamięć, zazwyczaj są one montowane jako gniazda po 2, 4, 6 lub 8 sztuk). Dzięki temu możemy odkryć, że czasami mamy problem nie z samymi kośćmi, ale z bankami na płycie głównej. np. mamy 2×8 GB, to wyciągamy jedną kość i pojedynczą kość wkładamy do 1 banku pamięci na płycie i puszczamy test – ustawiamy kilkadziesiąt cykli testowych. Gdy test zakończy się pozytywnie, czyli program nie wykryje błędów itp, to tą samą kość umieszczamy w drugim slocie i powtarzamy czynność. To samo robimy ze slotem nr 3 i 4. Gdy to sprawdzimy, to możemy wykluczyć problem ze slotami pamięci RAM i drugą kość wystarczy już przetestować w dowolnym slocie tylko raz.
Dopiero po takiej analizie możemy być spokojni, że to nie pamięci są w naszym przypadku problemem ani nie sloty pamieć na płycie. A jeśli program wykryje błędy powinniśmy zastanowić się nad kupnem nowych kości RAM ponieważ na uszkodzonych (z błędami) spodziewać się można niestabilnej pracy komputera.
dysk twardy
W celu zdiagnozowania stanu dysku (nie istotne, czy to jest dysk HDD, czy SSD), gdy możliwe jest uruchomienie Windowsa, należy użyć:
Program ten jest jednym z najbardziej popularnych. W pierwszej kolejności przechodzimy do zakładki “Error Scan” i wykonujemy test na tzw. bad sector’y (uszkodzone sektory) – pełen test (pod żadnym pozorem nie zaznaczamy opcji “Quick scan”)! Jeśli skanowanie wykaże problemy (czerwone kwadraciki) musimy zastanowić się nad wymianą dysku na nowy. Jednak gdy będzie ich tylko kilka to można wykonać tzw. zerowanie i remap’owanie dysku. Czynność ta usuwa wszelkie dane z dysku (niezbędny wcześniejszy backup danych) a błędne sektory zastępowane są tymi z puli rezerwowej, ukrytej. Czynności tej dokonuje się jednak w innym programie, a mianowicie w MHDD.
Opisywanym programem HD Tune możemy sprawdzić też (z poziomu Windowsa) stan dysku twardego – pokazuje nam go tzw. status S.M.A.R.T. dysku. W tym celu po prostu przechodzimy do zakładki “Health” programu – wyświetla się nam lista z danymi dysku i ich statusem. Stan dysku można sprawdzić także innymi programami, które są często dołączane przez producentów dysków SSD.
karta graficzna
Ostatnim podzespołem, który powinniśmy sprawdzić w naszym komputerze jest karta graficzna. Zanim jednak przystąpimy do jej testowania musimy zainstalować najnowsze sterowniki (AMD / nVidia) oraz pakiet DirectX.
Furmark jest najczęściej używanym programem diagnostycznym, stosowanym przy testowaniu karty grafiki. Program jest rozbudowany, możemy ustalić rozdzielczość, w jakiej ma być wykonany test, wybrać jakość wygładzania krawędzi, ustalić czas trwania testu (do prawidłowego przetestowania wystarczy 15 minut,) oraz temperaturę, przy której test ma zostać przerwany. Furmarkiem możemy testować stabilność naszej karty graficznej po podkręceniu jak i na ustawieniach bazowych od producenta, by sprawdzić, czy jest z nią wszystko ok.
W teście najważniejszymi parametrami są: występowanie artefaktów oraz temperatura. Pierwsze świadczą o uszkodzeniu karty graficznej a zbyt wysoka temperatura o złej pracy zamontowanego chłodzenia bądź kiepskiej wentylacji obudowy. Jeśli podczas testów program się zawiesi lub komputer zresetuje świadczy to o problemach z kartą grafiki bądź temperaturami właśnie.
OCCT
O tym programie była mowa wcześniej, więc tam Was odsyłam.
płyta główna i zasilacz
W przypadku chęci zdiagnozowania płyty głównej pod kątem występowania na niej problemów, to poza przetestowaniem banków na pamieć RAM, to za bardzo nie jesteśmy w stanie samemu sprawdzić innych elementów samej płyty. Jeśli wykluczyliśmy wszystkie pozostałe elementy komputera poza płytą, to najlepiej kupić nową płytę ten sam model lub inny jaki chcemy i sprawdzić, czy problemy się pojawią, czy też nie.
Odnośnie zasilacza sprawa wygląda podobnie jak z płytą główną, czyli potrzeba mieć drugi sprawny.
windows
Czasami, gdy wymieniamy jakiś podzespół w naszym komputerze, jak karta graficzna, procesor, czy płyta główna, to konieczne jest ponowne zainstalowanie windowsa. W przypadku karty grafiki zdarza się to rzadko – na kilkanaście GPU, jakie zmieniałem w swoim PC – tylko raz nie dało się zainstalować sterowników GPU i system nie wykrywał nowej karty, więc konieczna była instalacja windowsa od nowa.
Z kolei w kwestii wymiany płyty głównej, to najczęściej wystarczy zainstalować sterowniki od nowej płyty oraz ponownie aktywować windowsa i system działa bez problemów.
Czasem windows po prostu sam z siebie potrafi się scrashować/zbugować i odmówić posłuszeństwa pomimo regularnego używania CCleanera, antywirusa itp. np. jeden mój znajomy pobrał oryginalną grę z oficjalnej strony producenta – War of Thantks i od tego momentu zaczęły się dziwne problemy z jego komputerem, jak: długie włączanie się kompa i ogólne zmulenie systemu oraz żadnej gry nie dało się włączyć. Skanowanie kilkoma antywirusami też nic nie wykazało. Wszystkie podzespoły sprawdzałem i były ok, wobec tego pozostało ponownie zainstalować system i potrzebne programy. Po instalacji win wszystko śmiga jak należy – także i takie dziwne rzeczy się czasem dzieją…
Oczywiście nie poruszyłem zapewne wszystkich aspektów rożnych problemów jakie występują, ale mam nadzieję, że choć trochę nakreśliłem Wam od czego zacząć i jak się za to zabrać w celu znalezienia źródła problemów.
0 komentarzy